تأثیر کلام سعدی و حافظ در شعر سخنوران فرارود

author

  • نورعلی نورزاد دکترای فیلولوژی، استاد دانشگاه دولتی خجند
Abstract:

پیوند حوزۀ ادبی شیراز و تأثیر عظمت اندیشه و تفکر سخنوران این سرزمین بر ادبیات فارسی فرارود از روزگاری نمود پیدا می‌کند که در این دو منطقه زمینۀ به کمال رسیدن ادبیات فارسی فراهم شده است. نخستین بحث این مقاله، تأثیر سخن سعدی و حافظ در سخنوران هم‌عهد خود در فرارود است. اطلاعات موجود در منابع مختلف نشان‌دهندۀ پیوند سعدی با سیف فرغانی، و حافظ با کمال خجندی است. البته، روابط ادبی این دو حوزه بعد از ظهور سعدی و حافظ گسترش بیشتری یافت؛ ضمن ‌اینکه جایگاه اندیشه و افکار حافظ در شعر شاعران حوزۀ بخارا تأثیر درخور توجهی گذاشت. شاید علت اصلی کثرت نسخ خطی و چاپ لوحی دیوان حافظ در کتابخانه‌های فرارود از همین موضوع نشئت گرفته باشد. بیشتر تذکره‌نویسان از پیروی شاعر معروف بخارایی هم‌عصر حافظ، ناصر بخارایی، سخن گفته‌اند. در سده‌های بعد نیز شاعران جداگانۀ بخارایی ناوابسته از نفوذ سبک هندی، مثل عصمت بخارایی، عبدالرحمن مشفقی بخارایی، شوکت بخارایی، میرزاصادق منشی بخارایی، واضح بخارایی، ظفرخان جوهری استروشنی و شمس‌الدین شاهین کولابی از روش حافظ پیروی و اغلب سروده‌های او را استقبال کردند. نگارندۀ مقاله در پایان بررسی تأثیر حوزۀ مکتب ادبی شیراز در تکوین شعر فارسی فرارود، به این نتیجه رسیده است که هرچند ادبیات فارسی در فرارودان از زمان سامانیان در مقام رواج و شکوفایی قرار داشت، ظهور شیخ سعدی و خواجه حافظ در رشد بیشتر ادبیات فرارودان نقش مؤثر داشته‌ است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

جایگاه عقل و نقل در کلام اشعری و بازتاب آن در شعر و اندیشه حافظ

چکیده: یکی از مسائل پیچیده در بررسی شعر و ادب فارسی و به‌تبع از آن، افکار و اندیشه‌های حافظ، موضوع اعتقادات مذهبی و کلامی است. بنیان‌های فکری اشاعره، در عالی‌ترین نمود خویش، مباحث ویژه‌ای در باب غایت جهان، رابطه عقل و نقل، امامت و زعامت مسلمانان و... مطرح کرده که تعارضات و مناقشات پردامنه‌ای را در گستره فکر اسلامی پدید آورده است. سخنوران پارسی نیز در جهت‌گیری این اندیشه‌های کلامی، دیدگاه‌های وی...

full text

دگردیسی عناصر مدح در شعر سعدی و حافظ

مدیحه سرایی به تقلید از اعراب در میان شاعران ایران زمین، در قالب قصیده رواج یافت. البته این بدان معنا نیست که ایرانیان تا پیش از آن از هنر و ادب عاری بوده اند، بلکه به دلیل هجوم اعراب، رواج خط و زبان عربی و تشابهاتی که میان این دو قوم بود، ایرانیان این گونه از شعر را با ذوق و اندیشه ی خود پرورش دادند. در پی آن نخستین اشعار ثبت شده در تذکره ها در مدح پادشاهان و امرا بوده است و بیش ترین بخش آثار ...

15 صفحه اول

تأثیر اندیشة عماد فقیه بر شعر حافظ

‏خواجه عماد فقیه کرمانی _عارف و شاعر ایرانی ، از معاصران و ستایشگران آل مظفر بود. او در پی مرگ پدر و عمّ بود. ادارة خانقاهی راکه آن دو عارف بزرگ در کرمان برپاکرده بودند. برعهده گرفت. سپس از جانشین شیخ زین الدین کامویی _مرید شیخ شهاب الدین سهروردی - به در یافت خرقه نایل آمد. از آن پس،کردار وگفتار عماد بر محور خانقاه و خانقاهیان قرارگرفت. البته مواردی از گرایش های ملامتی در دیوانش دیده می شرود. عم...

full text

تأثیر اندیشة عماد فقیه بر شعر حافظ

‏خواجه عماد فقیه کرمانی _عارف و شاعر ایرانی ، از معاصران و ستایشگران آل مظفر بود. او در پی مرگ پدر و عمّ بود. ادارة خانقاهی راکه آن دو عارف بزرگ در کرمان برپاکرده بودند. برعهده گرفت. سپس از جانشین شیخ زین الدین کامویی _مرید شیخ شهاب الدین سهروردی - به در یافت خرقه نایل آمد. از آن پس،کردار وگفتار عماد بر محور خانقاه و خانقاهیان قرارگرفت. البته مواردی از گرایش های ملامتی در دیوانش دیده می شرود. عم...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 12  issue 30

pages  32- 53

publication date 2011-03-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023